Tadzjikistan's Buzkashi: het paardenspel met hoge inzetten

Buzkashi ontstond onder nomadische stammen uit Centraal-Azië en is een uniek spel. Sommigen zouden het barbaars, bloeddorstig en zelfs primitief noemen, maar ze kunnen niet ontkennen dat Buzkashi een ongeëvenaarde, pure aantrekkingskracht heeft en voor gokkers vol risico's zit. Het kent vele namen en Buzkashi is in verschillende vormen te vinden in Tadzjikistan, Afghanistan, Oezbekistan, Kazachstan en Kirgizië. Vergelijkbare varianten van de paardensport zijn onder andere Kokpar, Kupkari en Ulak Tartysh.

In de basis bestaat het spel uit ruiters die een onthoofd geitenkarkas over een veld slepen. Het doel is om het in de scorecirkel te krijgen, of het weg te halen van de andere ruiters. Het tribale spel is ruw, vereist brute kracht en kan gemakkelijk leiden tot pijnlijke verwondingen bij zowel ruiter als paard tijdens het spel. Het spreekt voor zich dat Buzkashi oeroud en archaïsch is, geworteld in eeuwenoude tradities. Goktradities en -gebruiken zijn volledig gebaseerd op Buzkashi.

Waar Buzkashi is ontstaan

Deze keer is het oude wild terug te voeren op de steppen van Centraal-Azië, tussen nomadische stammen die bekend stonden om hun hoeden en fokken van paarden. Turkse stammen, de bergachtige Tadzjieken, Afghaanse Pashtuns en andere Farsi-sprekende stammen hadden allemaal hun eigen variaties van BuzkashiHet spel verspreidde zich tot in het westen van Turkije en tot in het oosten van West-China, waar er varianten van de yak buzkashi bestonden. De paardrijcultuur van deze stammen was essentieel voor hun overleving. Deze vaardigheden werden een natuurlijk verlengstuk van hun levensstijl. Kracht, snelheid, behendigheid en ervaring waren allemaal zeer gewaardeerde eigenschappen bij het paardrijden.

Een spel als Buzkashi was dus een soort proeftuin voor deze stammen. Zowel rovers als herders konden hun rijvaardigheid demonstreren, de zware karkassen voortslepen en tegenstanders afweren. Er zijn talloze soorten Buzkashi, waaronder die waarbij ruiters in teams werkten, en die meer op een vrij spel leken. Of, het puntensysteem en de manier waarop de winnaars werden bepaald, konden variëren. Als het op sportiviteit aankwam, waren de grenzen nogal vaag. Ruiters mochten elkaar niet opzettelijk slaan of tegenstanders opzettelijk van hun paard stoten. Maar net als bij andere nomadische gokvormen bestond er geen universeel regelboek of officials om de spellen te reguleren.

Hoe Buzkashi werkt

Hoewel het vandaag de dag misschien niet meer zo populair is als vroeger, is Buzkashi allesbehalve een uitgestorven sport. Het is stevig geworteld in de Centraal-Aziatische sporttraditie en er bestaan ​​tegenwoordig gemoderniseerde versies van het spel. Het concept van het spel was vrij uniek en bijna overal hetzelfde. Dit was niet jouw traditionele dierenraces evenement. Eigenlijk had het heel weinig met gewoon racen te maken.

Het doel van buzkashi is altijd dat de ruiters het karkas van een geit (soms een kalf) oppakken en naar een doel brengen. Iedereen jaagt op hetzelfde karkas, dus er ontstaat een soort worsteling en gedrang. De ruiters konden het karkas vastpakken of tussen hun benen klemmen, en ze droegen zwepen en beschermende kleding om niet gewond te raken. Maar er konden wel botten gebroken worden, en zowel ruiter als paard liepen het risico ernstig gewond te raken.

Als we het dus over varianten hebben, moeten we eerst twee soorten onderscheiden: belangrijkste soorten Buzkashi. De Tudabarai en de Qarajai.

Varianten met verschillende doelen

In Tudabarai is het de bedoeling om het karkas te grijpen en te ontsnappen aan je tegenstanders. Een speler die het karkas vasthoudt en zich losmaakt van de tegenstanders, scoort punten. Hij of zij moet zich uit de scrum vechten en proberen het karkas intact te houden terwijl hij of zij aan de anderen ontsnapt.

Qarajai is eenvoudiger, aangezien spelers het karkas rond een vlag of marker moeten dragen en het vervolgens in de scorecirkel moeten gooien. Dit lijkt een beetje op een 'houd de vlag'-scenario, alleen moet je de vlag naar een paal brengen en hem vervolgens terugbrengen naar de andere kant van de kaart voordat je hem in de scorecirkel gooit. Ook hier moeten de rijders de concurrentie verslaan en proberen het karkas vast te houden. Deze spellen kunnen langer duren, en traditionele nomadische Buzkashi kan variëren van een paar uur tot een paar dagen.

Buzkashi Teams versus Free For All

Vervolgens moeten we onderscheid maken tussen de "free for all" en de "teams" buzkashi. De traditionele spellen waren free for all's, waarbij spelers individueel de bok moesten grijpen en naar de scorelijn (of de tegenstanders) moesten dragen. In Tadzjikistan is dit de meest voorkomende vorm van buzkashi. Hoewel ruiters zich konden verenigen om de scrum te doorbreken of elkaar te helpen, was dit niet in de smaak bij het publiek. Dit was immers een demonstratie van kracht, en van de sterkste ruiter werd verwacht dat hij het hele peloton te slim af was en afweerde.

In de moderne buzkashi, waar de regels vastliggen en scheidsrechters de wedstrijden leiden, worden in de meeste varianten teams gebruikt. In Kirgizië worden teams van vier spelers gebruikt, met maximaal acht wisselspelers (zowel paarden als ruiters). De Afghaanse buzkashi kent tien teams, met vijf ruiters tegelijk op het veld, en de opstelling kan in de rust worden gewijzigd. De velden zijn gestandaardiseerd en de Kirgizische buzkashi bevatte ook doelpunten (kazan), net als in voetbal.

Bestaat Buzkashi nog steeds?

De pogingen om buzkashi te reguleren en te standaardiseren zijn nogal controversieel. Het was immers niet de bedoeling dat dit een georganiseerde polowedstrijd of "lacrosse te paard" zou zijn. Buzkashi is opwindend omdat het een rommeltje is, waarbij ruiters elkaar van de lijken afhouden, elkaar omverwerpen, en het is vaker wel dan niet bruut. Tegenwoordig vind je het moderne spel in meer stedelijke gebieden, maar in plattelandsgebieden en op het platteland houden ze nog steeds vast aan de meer traditionele versies van buzkashi.

Kok-boru, een Krgyzische versie van Buzkashi, is onderdeel van de World Nomad Games. Dit zijn een soort internationale Olympische Spelen, maar ze omvatten alleen nomadische en traditionele spelen. Er wordt ook boogschieten te paard aangeboden, een Turkse variant van Mancala, verschillende worstelsporten en zelfs Mongools enkelbotschieten (een dobbelspellenBuzkashi bereikte ook de VS, via de Afghaanse koninklijke familie in de jaren 1940. Maar in plaats van een karkas wordt er een met schapenvacht bedekte bal gebruikt, en lijkt het meer op polo dan op traditionele buzkashi.

Het originele spel is moeilijker te vinden, maar je kunt het nog steeds vinden op festivals, ceremoniële evenementen en zelfs bij politieke evenementen. Het is gebruikelijk dat invloedrijke en rijke figuren in die samenlevingen wedstrijden organiseren of teams, paarden of ruiters sponsoren.

Goktradities achter agressieve spellen

Zoals je waarschijnlijk al geraden hebt, waren de goktradities rond buzkashi niet geformaliseerd met odds en bookmakers. Tenminste, niet in de originele spellen. Alle weddenschappen op spellen draaiden om vee of goederen, die gokkers ruilden en verhandelden. Natuurlijk, er had strategische hoeken voor slimme gokkers om op te wedden. En omdat het allemaal informeel was, konden ze hun vee of land inzetten en goederen aanbieden aan wie er ook maar van wilde profiteren. Zonder een bookmaker om de weddenschappen te privatiseren, leek het meer op een ouderwetse betting exchange of markt.

En als je de juiste renner steunde, droeg je wijsheid en inzicht met zich mee, die in veel gemeenschappen zeer werden geprezen. Renners zelf konden ook deelnemen aan de weddenschappen, niet alleen door hun leven op het spel te zetten in de gevaarlijke sport, maar ook door de motivatie om te winnen en een leuk extraatje te verdienen als ze doorzetten. Dit soort weddenschappen, en alle andere vormen van nomadisch gokken, zouden gecontroleerd en gerespecteerd worden door de gemeenschappen. Als je weigerde een winnaar uit te betalen, kwam je je woord niet na. En overmatig gokken of welke vorm van verslaving dan ook kon leiden tot zwakte. Dit was immers in de eerste plaats een erespel. gokelement was ondergeschikt aan het tonen van kracht en vaardigheid.

Modern gokken op Buzkashi

Hetzelfde soort persoonlijke of sociaal wedden bestaat nog steeds. Want dit is niet zoals wedden op paardenrennen, wedden op polo, of wedden op welke andere sport dan ook. Er kan van alles gebeuren in buzkashi, en een ruiter met scherp verstand, snelheid en kracht, en een beetje geluk, kan er met het karkas vandoor gaan en de winst veiligstellen. Daarom zul je zelfs in de moderne gereguleerde sporten geen... boeken die kansen nemen.

Weddenschappen kunnen worden afgesloten met een handdruk of op de eer van iemands woord. Het gaat niet alleen om kleine goederen, maar ook om herders die paarden en zelfs land ruilen. Wie er wint is misschien wel de meest eenvoudige weddenschap, maar er zijn talloze andere weddenschappen. propositie weddenschappen Mensen konden bieden of aannemen. Bijvoorbeeld welke ruiters van hun paard zouden worden geslagen, hoe lang de wedstrijd zou duren (bij wedstrijden zonder tijdslimiet) of wie als eerste zou scoren.

Zijn er vergelijkbare spellen als Buzkashi?

Er zijn games met een vergelijkbaar DNA, laten we het zo noemen, als buzkashi. Deze bieden dezelfde spanning en daarmee mogelijk R-rated bloederigheid en brutaliteit. Als je aan buzkashi denkt, kun je de vergelijkingen uitbreiden met:

• Stierenvechten/Corrida de Toros (Spanje en Mexico)
• Rodeo Bull Riding (VS, Brazilië)
• Jallikattu (India)
• Nadaam Games (Mongolië)

Buzkashi is ook niet mijlenver verwijderd van wagenrennen. Dat, en geen van de andere spellen hierboven, is voor bangeriken. Ze zouden zeker niet voldoen aan de westerse normen voor dierenveiligheid of hygiëne. Maar buzkashi was nooit bedoeld als een schone sport. Het gebrul van het publiek, de clash of the scrum en de felle races in het spel zorgen voor een adrenalinekick.